Wat Johan Lagae en Carl De Keyzer precies bedoelen met (hun kritiek op) de 'visuele annexatie van de Belgische kolonie', kunnen we aflezen uit twee andere fotoboeken. Beide presenteren het al te vertrouwde plaatje van de modelkolonie van de jaren vijftig, al gingen de auteurs ook wel op zoek naar nieuwe bronnen van foto's. Veel verschil maakt dat uiteindelijk niet, want echt andere beelden, die beschikbaar zijn, bijvoorbeeld in het oeuvre van Jean Depara, komen niet aan bod.

Belgisch-Kongo: 50 jaar koloniale herinneringen vormt een visuele coda bij de trilogie die VRT-journalist Peter Verlinden maakte over de kolonie: Weg uit Congo, Het verloren paradijs en Achterblijven in Congo. Congolese herinneringen, zoals die in de recentste titel werden opgenomen, komen in dit fotoboek niet aan bod. De zwart-wit- en sepiafoto's komen voor het merendeel uit de archieven van Inforcongo, de informatiedienst van de kolonie. Ze worden aangevuld met foto's van een onbekende commerciële fotograaf. Het verschil tussen de twee soorten bronnen is minimaal: de officiële tonen de nette, geordende 'modelkolonie', de commerciële brengen iets meer levendigheid en straatleven. De foto's worden vergezeld van citaten uit brieven en getuigenissen van Vlaamse (ex-)kolonialen en voorafgegaan door een interview met Carlo Lamote, die vanaf 1950 fotograaf voor Inforcongo was, en later nog werkte voor de Congolese media. Het geheel wordt geserveerd in dertig hoofdstukjes, beginnend bij Leopoldstad en eindigend met de onafhankelijkheid. Enige kritische distantie door de journalist ontbreekt volledig. Het boek is een fragmentarisch, nostalgisch aandoend en vormgegeven geheel, en dat was ook de bedoeling.

In Congo: de schoonste tijd van mijn leven biedt historicus Jan Raymaekers nog meer fotomateriaal aan, maar met enkel beelden van Inforcongo en privéalbums van ex-kolonialen blijft hij (nog) dichter bij het plaatje van de modelkolonie. De overvloedige, diverse zwart-witfoto's brengen over dat het exotische avontuur inderdaad de schoonste tijd was voor zij die het meemaakten. In zijn voorwoord uit Raymaekers enige kritiek op de problematische contouren van die schone tijd, en in het verdere verloop van het boek keert die kritische noot af en toe terug. Hij overloopt in korte paragrafen de gebruikelijke onderwerpen van een koloniaal overzichtswerk en vult die aan met straffe citaten van ex-kolonialen.

Uiteindelijk vormen deze boeken een overbodig toemaatje bij wat Hilde Eynikel al in 1983 met Onze Kongo: portret van een koloniale samenleving vastlegde, en wat daarna herhaald werd in vele monografieën van ex-kolonialen, het grote interviewboek De laatste kolonialen (2005) van Frank Ryon, de trilogie van Peter Verlinden of de website www.congo-1960.be. Het verkoopssucces bewijst echter dat het Vlaamse publiek dit toemaatje lust en dat een postkoloniale, kritische visie op Belgisch-Congo nog lang geen gemene zaak is. Nochtans hadden Verlinden en Raymaekers makkelijk het verzekerde succes kunnen aanwenden voor een kritischere variant op het bekende genre van het koloniale fotoboek. Voor een kritisch-historische
diepgang bij deze nostalgische fotoboeken moet de lezer zich wenden tot de projecten van Carl De Keyzer, Johan Lagae en David Van Reybrouck. [Chris Bulcaen] Verberg tekst

Dit fotoboek vormt een visuele coda bij de trilogie die VRT-journalist Peter Verlinden maakte over herinneringen aan Belgisch Congo: 'Weg uit Congo' (2002)*, 'Het verloren paradijs' (2005)** en 'Achterblijven in Congo' (2008)***. Congolese herinneringen, zoals die in de laatste titel werden opgenomen, komen in dit fotoboek niet aan bod. De zwart-witfoto's (soms afgedrukt in sepia) komen voor het grootste deel uit de archieven van Inforcongo, de informatiedienst van de kolonie, en worden aangevuld met foto's van een onbekende commerciële fotograaf. Het verschil tussen de twee soorten bronnen is minimaal: de officiële tonen het mooie plaatje van de 'modelkolonie', de commerciële brengen iets meer levendigheid en couleur locale. De foto's gaan vergezeld van citaten uit brieven en getuigenissen van Vlaamse (ex-)kolonialen en worden voorafgegaan door een interview met een fotograaf van Inforcongo. Het geheel wordt geserveerd in dertig hoofdstukjes, beginnend bij Leopoldstad en eindigend met de onafhankelijkheid. Een fragmentarisch en nostalgisch aandoend en vormgegeven geheel, en dat was ook de bedoeling. Vierkant formaat, matglanzend papier. Verberg tekst